KALKULATOR FOTOGRAFICZNY 23/12/2020

W poniższym wpisie chciałbym w skrócie przedstawić przeliczanie długości obiektywów, czyli ogniskowych stosowane w fotografii. Jest to jedna z podstawowych zasad jaką trzeba pozanć zaraz po zrozumieniu działania świętej trójcy fotograficznej będącej podstawą posługiwania się funkcjami aparatu (także tego w telefonie :) ), czyli czułość, czas i światło obiektywu (jego otwór względny). Zapraszam do lektury!

ROZDZIAŁY:

  • Dlaczego?
  • Co?
  • Jak?
  • Kalkulator
  • image description

    Na cenę aparatu składa się wiele rzeczy - sprzęt nowy czy używany, rocznik produckji, fukcje czy design. Po dokładniejszej analizie okazuje się też, że często cena aparatu jest powiązana (słusznie) z wielkością matrycy światłoczułej czyli czymś co w głównej mierze (zaraz po obiektywie) odpowiada za późniejszą jakość zdjęcia.

    image description

    Między innymi czemu zdjęcia wychodzą tak brzydko jak jest ciemno lub mimo tych trudnych warunków oświetleniowych wyglądają dobrze. Oczywiście to taki skrót, bo na to składa się wiele innych czynników, między innymi jasność obiektywu, stabilizacja i cała reszta bardziej technicznych spraw. Kwestie elektroniki i całego postępu w procesorach i jak to wpływa na działanie choćby komputerów, czy telefonów jest dla Was zapewne w miarę oczywisty, więc powiem tylko, że w rozwoju aparatów mają też swój ogromy udział. Tutaj skupimy się głównie na aspektach związanych z samą teorią tych prostych przeliczeń - ogniskowa a wielkość matrycy.

    DLACZEGO?

    Aparaty, którymi robili Wam zdjęcia rodzice za dziecięcych czasów to były aparaty na kliszę. Wielkość kliszy stała się standardem fotograficznym związanym z faktem używania tanich filmów o świetnej jakości. Były tanie, bo w masowej skali używano je do produkcji filmów (np takich kinowych, co czasem dzieje się i w dzisiejszych czasach - dla przykładu lubujący się w efekcie jaki daje klisza - Quentin Tarantino).

    image description

    Aparaty te były produkowane na taką skalę, że wartości długości obiektywów wyrażonych w "mm" stały się oczywistym standardem, dodatkowo przez fakt, iż pierwsze dobrej jakości obiektywy były stałoogniskowe (czyli nie miały zoomu). Dla przykładu obiektyw dla reportera był obiektywem o maksymalnie "uniwersalnej" długości, czyli takiej nie za długiej, ale też nie za szerokiej - 35mm. Widok z takiego obiekywu daje zdjęcia stosunkowo proporcjonalne ale i dynamiczne, którch perspektywa wygląda jakbyśmy sami stali w skandującym tłumie lub po prostu rozmawiali z daną osobą.

    W poniższych przykładach pomoże nam niesamowita Evelina, którą możecie podziwiać na jej instagramie - koniecznie zobaczcie! Przy okazji polecam kolczyki od Fox&Jewelry!

    image description
    image description

    Mówiąc już o fotografowaniu kobiet czy generalnie portrecie, to tu z kolei największą klasyką, którą jest w fotografii portretowej "85mm" - taki długi, pozwalający ładnie rozmyć tło, proporcje twarzy czy ciała są świetnie zachowane, ale jeszcze nie trzeba biec 15m do tyłu, żeby objąć całą postać w kadrze.

    image description
    image description
    image description
    image description
    image description

    Wartości te sprawdzają się w chwili, w której fotografujemy aparatem na kliszę filmową, lub cyfrową "pełną klatką" - czyli o wielkości klatki filmowej 36mmx24mm. W przypadku aparatu o matrycy większej lub mniejszej te parametry się nie sprawdzają.

    CO?

    - M A T E M A T Y K A !!
    /niepokojący flashback z przeszłości

    - FUUUUUUU!

    Nie jest tak źle, poczekajcie.

    image description

    To całkiem proste. Obiektyw o długości 45mm lub nawet 50mm daje nam wrażenie proporcji, jakie mamy obserwując świat wokół nas i nazywamy go standardem. Mając obiektyw o większej szerokości - reporterskie 35mm jest już widocznie szerzej - "szerokokątny". 85mm to krótki teleobiektyw (tele - przedrostek ten sam, co w telegramie, teleportacji czy telefonie ; z greckiego: odległy).

    OK, ale to pod warunkiem, że obiektyw rzuca obraz na matrycę o wielkości 36x24mm lub klasyczny film.
    Wiemy, bo przeczytaliśmy w pierwszej części artykułu, ale teraz niespodzianka - montujemy ten sam obiektyw do aparatu firmy Olimpus albo Panasonic (tych mniejszych modeli).

    Co się dzieje?

    Obiektyw, kótry przed chwilą był szeroki staje się krótkim teleobiektywem, majacym mniejwięcej 70mm? Matryca jest mniejsza - działa jak wycięcie z większego obrazu jego środka. Matryca Olimpusa ma około 17mm szerokości więc traci połowę szerokości klatki filmowej

    Wiemy, że musimy dla tego samego efektu użyć w takim razie 2x szerszego obiektywu i powinno być wszystko to samo. Koniec?

    Nie koniec. Wspomniałem o efekcie rozmycia tła. Jest drugi parametr który mamy kupując obiektyw - światłosiłę, czy też otwór względny, który wraz z ogniskową powoduje mniejsze lub większe rozmycie. I on niestety też jest przeliczany, o czym producenci Olimpusa nie wspominają przeliczajac swoje teleobiektywy, aby się pochwalić, że są 2 razy dłuższe. A w świecie fotografii różnica między F4.0 a F2.8 to często przyrost ceny dwu, trzy czy nawet czterokrotny.

    A tutaj musimy przemnożyć aż o 2x. Czyli z takiego niezłego F2.8 robi nam się bardzo przeciętne czy już nawet słabe F5.6 i niestety może się okazać, że nasze zdjęcia będą płaskie i bez wyrazu.

    Porównanie matrycy pełnoklatkowej do mikro 43 jest dość drastyczne, dlatego ograniczymy się do wiekszego formatu - w tym przypadku APS-C(1.6x). W obu przypadkach ustawiamy przysłonę na "2.0" i patrzymy co się dzieje:

    image description

    Jak widać na tych samych przysłonach tło zdjęcia jest zdecydowanie bardziej rozmyte na sensorze 36x24mm.

    Poniżej spróbujemy wyrównać obrazy przymykając obiektyw 35mm F1.4 do F2.8, 22mm pozostaje na pełnym otworze (F2.0). Efekt mimo przymknięcia o kolejne "1EV" jest nadal na korzyść pełnej klatki, ale jest już bliżej. Docelowo trzebaby ustawić wartośc pomiędzy F3.2 a F3.5, żeby można było stwierdzić, że jest "tak samo".

    image description

    I na koniec porówananie maksymalnych ustawień obu obiektywów na różnyc matrycach - bez zaskoczeń pełnoklatkowy, profesjonalny obiektyw o świetle 1.4 deklasuje prosty, malutki obiektyw F2.0.

    image description

    Pomijając wizualne aspekty separacji tła wspominałem jeszcze o różnicy w jakości zdjęć - robiąc zdjęcie w tych samych warunkach oświetleniowych, na dokładnie tych samych ustawieniach (F2.8 1/25sek ISO12800) widzimy, że zdjęcie z małego aparatu (małej matrycy) wygląda już bardzo kiepsko, a z "pełnej klatki" jest nadal przyzwoite.
    Niemniej maluch radzi sobie nadspodziewanie dobrze, szczególnie jeśli poparzy się na gabaryty obu aparatów :)

    image description

    Jest jeszcze inny problem związany ze zmniejszoną matrycą - rozdzielczość zdjęcia, która musi być mniejsza im mniejsza jest matryca. Wiąże się z takimi zjawiskami jak próg dyfrakcyjny - brzmi jak ta paskudna Fizyka, nie? Dobrze trafiliście. Dlatego Wam tego oszczędzę :)

    JAK?

    Jako, że jest więcej rozmiarów matryc w dzisiejszych czasach - mniejszych i większych od 35mm nie będę ich tu wszystkich wymieniał, bo i to nie ma sensu. Dam tylko krótką ściągę i kalkulator - sami jesteście gotowi policzyć, czego możecie się spodziewać wybierając daną firmę i zestaw body + obiektyw.

    Film 120
    Nazwa Wielkość (mm)
    6 × 4.5 (Pentax 645, Mamiya 645) 56 × 41.5
    6 × 6 (Hasselblad, Pentacon six, Rolleiflex) 56 × 56
    6 × 7 (Pentax 67, Mamiya RZ/RB 67) 56 × 67
    6 × 8 (Fuji GX680) 56 × 77
    6 × 9 (Fujica G690, Kieszonkowe aparaty mieszkowe, ) 56 × 84
    6 × 12 56 × 118
    6 × 17 (Fuji GX617) 56 × 168
    Aparaty Cyfrowe (Największe wartości z danego segmentu)
    Nazwa Wielkość (mm)
    1/2.55" (Apple X11) 5.2 × 3.6
    1" (DJI i Lepsze aparaty kompaktowe) 12.8 × 9.6
    MFT (Olimpus, Panasonic) 17.3 × 13
    APS-C (Canon) 22.3 x 14.9
    APS-C (Nikon, Fuji, Sony, Pentax) 23.5 x 15.6
    FF / 35mm (Aparaty "pełnoklatkowe") 36 × 24
    Bezlusterkowe aparaty średnioformatowe (Fuji, Hasselblad) 44 × 33
    Systemowe aparaty średnioformatowe (Phase One, Hasselblad) 53.4 × 40

    I na koniec mój Mentor Panorama, którego wspomniałem tutaj z powierzchnią którą dało się skanować 210x210mm z obiektywem 250mm F3.5 - w ramach ciekawostki.

    KALKULATOR



    Lub wpisz wartości ręcznie:








    Na sam koniec przypomnę nieśmiało, że niestety nie wszystkie obiektyw da się zaadaptować do każdego rodzaju aparatu, więc trzeba dokładnie sprawdzić zanim dokonamy zakupu, bo tutaj jest wiele kwestii, które trzeba najpierw sprawdzić - od faktu łączenia się elektroniki (jeśli taka występuje w obiektywie), odległości mocowania/bagnetu w obiektywie, a jego odpowiedniku w body aparatu. No i na koniec - czy obiektyw jest w stanie pokryć obrazem matrycę większą, niż do której był zaprojektowany, bo niestety może się okazać, że na zdjęciu będziemy widzieli okrągły obraz otoczony kompletną czerną :)

    Na szczęście jest dobrodziejstwo w postaci wyszukiwarki internetowej i tą rzecz możemy sprawdzić wcześniej.

    Kalkulator jest dostępny jeszcze TUTAJ i bez przebijania się przez zbędne literki zapraszam do korzystania.
    Zachęcam też do zaglądania do niego od czasu do czasu, ponieważ będzie miał dodawane kolejne funkcje :)

    Udanej zabawy!
    Andrzej